“Najlepszym sposobem przewidzenia przyszłości jest tworzenie jej”
Powyższe twierdzenie, przypisywane różnym autorom, najlepiej odzwierciedla zadanie stojące przed nami w 2021 r. i latach kolejnych. Pandemia COVID-19, po kryzysie roku 2008 i zamachu na World Trade Center, jest kolejnym dowodem, że czarne łabędzie stały się (zawsze były?) nieodłącznym elementem naszego życia, systematycznie wywracającym do góry nogami wszelkie prognozy.
Po ubiegłorocznym krachu gospodarczym to właśnie tworzenie przyszłości, a nie jej przewidywanie jest największym wyzwaniem stojącym przed krajami i przedsiębiorstwami. Rękawica została już podjęta – bezprecedensowa skala stymulacji fiskalnej i monetarnej oraz działania dostosowawcze w przedsiębiorstwach ograniczały skutki pandemicznego kryzysu. Mimo to są one bardzo bolesne. Według szacunków OECD światowy PKB spadnie w 2020 roku o 4,2 proc. W przypadku strefy euro spadek będzie jeszcze większy – ma wynieść aż 7,5 procent. Jakkolwiek nasz kraj, dzięki skutecznym działaniom rządu, prezentuje się na tym tle bardzo dobrze, to także polski PKB skurczy się w 2020 roku o około 3,5 procent.
Po latach systematycznego wzrostu światowej gospodarki ponadczteroprocentowy spadek w 2020 r. wydaje się wyraźnie pokazywać skalę problemu. Nie oddaje jednak w pełni kłopotów, z którymi muszą mierzyć się poszczególne przedsiębiorstwa, a nawet sektory. W wielu wypadkach, by w ogóle mówić o przyszłości, potrzebne są skuteczne działania - samych przedsiębiorców, a także rządów i instytucji. Kontynuacja takich programów jak tarcza antykryzysowa da wielu firmom szansę na przetrwanie najtrudniejszego okresu. Później przedsiębiorcy będą potrzebowali wsparcia przy powrocie na ścieżkę wzrostu. Patrząc na globalną i polską gospodarkę, widać, że przyszłość musimy sobie stworzyć.
Tworzenie przyszłości to również wykorzystanie szans, jakie się przed nami, jako krajem, otwierają. Przerwanie międzynarodowego łańcucha dostaw, które nastąpiło w pierwszej połowie 2020 r., m.in. w wyniku lockdownu w Chinach, uzmysłowiło wielu korporacjom, że powinny na nowo zdefiniować kształt tych łańcuchów. Polskie firmy, dzięki szybkiemu zastąpieniu brakujących ogniw, udowodniły natomiast, że mają szansę stać się ważniejszymi graczami w międzynarodowej wymianie handlowej. Sprawność działania polskich przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych potwierdzają ostatnie dane – eksport od kilku miesięcy systematycznie rośnie, a w październiku jego wartość po raz pierwszy przekroczyła 100 mld zł miesięcznie. Wzmocnienie skuteczności polskich przedsiębiorców poprzez politykę państwa i działalność takich instytucji takich jak Bank Gospodarstwa Krajowego pozwoli nam tworzyć przyszłość poprzez rozwój na rynku globalnym.
Patrząc w szerszym horyzoncie, zadaniem stojącym przed nami jest wypracowanie miejsca Polski w rodzącym się nowym układzie geopolitycznym. Choć pozycja Stanów Zjednoczonych jako najważniejszego uczestnika światowego ładu gospodarczego nadal jest niepodważalna, to nie da się już pomijać faktu, że w Azji powstaje drugi biegun tegoż ładu. Stale rosnąca siła ekonomiczna Chin i ambicja Indii dołączenia do grona trzech największych gospodarek na świecie powodują, że musimy zbudować swoje miejsce w tym układzie. Mimo coraz silniejszej pozycji w światowej gospodarce sami tego zadania nie zrealizujemy. Szansę daje nam natomiast współpraca w bloku państw Trójmorza. Dzięki pieniądzom z Funduszu Trójmorza będziemy mieli możliwość m.in. zbudowania infrastruktury na osi północ-południe Europy, która może stać się kamieniem węgielnym pod budowę silnych gospodarek w regionie, bazujących m.in. na nowych łańcuchach logistycznych.
Tworzenie przyszłości to oczywiście także wiele innych zadań stojących przed nami. Musimy m.in. nauczyć się budować wzrost gospodarczy w taki sposób, by w miarę możliwości minimalizować lub całkowicie ograniczać negatywne czynniki wpływające na zdolność budowania tego wzrostu przez przyszłe pokolenia. Przed Polską stoją wyzwania związane chociażby z odpowiedzialną gospodarką wodną. Jesteśmy w grupie państw, którym grozi deficyt wody. Według Global Compact Network średnia ilość wody, przypadająca na jednego mieszkańca Europy, jest 2,5 razy większa niż na mieszkańca Polski. Kolejny ważny obszar to stojąca przed nami transformacja energetyczna i mocniejsze wykorzystywanie energii odnawialnej, np. wiatrowej i słonecznej. Jesteśmy jednym z liderów w produkcji wodoru. Opracowaliśmy technologię, która pozwala na pozyskiwanie taniego grafenu bardzo wysokiej jakości. Przyszłością wykorzystania węgla będzie z pewnością zastosowanie czystych technologii węglowych. Kiedyś były nieopłacalne - dziś włókna węglowe są wykorzystywane w transplantologii, a aktywnym węglem oczyszczamy powietrze. Polska gospodarka i polscy przedsiębiorcy mogą zyskać i tworzyć przewagę konkurencyjną dzięki znajdowaniu nowych rozwiązań i zapełnianiu nisz rynkowych, rozwijaniu nowych obszarów i sektorów gospodarki.
Musimy efektywnie wyrównywać szanse wszystkich Polaków na korzystanie z owoców rozwoju naszego kraju. Zadań stojących przed nami w 2021 r. i kolejnych latach jest wiele. Twórzmy więc przyszłość, zamiast ją przewidywać!
Przeczytaj pozostałe felietony ludzi biznesu z cyklu Co nas czeka
Poznaj program drugiej edycji "Akademia Lidera - doświadczenia lidera" 2 lutego - 30 marca 2021 >>